KAEDAH LAKONAN INTERAKTIF DALAM PERKEMBANGAN BAHASA DAN LITERASI AWAL KANAK-KANAK
dapatkan article penuh di
https://drive.google.com/open?id=1d-RDJ2ozXAeIhjlEvngzF_V4mMZv-RcNO6xcsgjRq6I
https://drive.google.com/open?id=1d-RDJ2ozXAeIhjlEvngzF_V4mMZv-RcNO6xcsgjRq6I
KAEDAH LAKONAN INTERAKTIF DALAM PERKEMBANGAN BAHASA DAN LITERASI AWAL KANAK-KANAK
Pensyarah : Dr Zainiah Binti
Mohamad Isa
Soolehatulmuthyah binti Jantan,
Asmidar binti Abu Hasan,
Hazlinda binti M.Arif,
Norsuhaila binti Mohd Sarip
Fakulti Pendidikan dan Pembangunan Sumber Manusia
UNIVERSITI PENDIDKAN SULTAN IDRIS
2016
ABSTRAK
Kertas
konseptual ini membincangkan elemen-elemen lakonan interaktif sebagai salah
satu kaedah pembelajaran dan kesannya dalam meningkatkan perkembangan bahasa
dan literasi awal kanak-kanak. Kaedah ini boleh dilaksanakan di dalam
pembelajaran dan pengajaran guru di sekolah,prasekolah ,tadika,taska mahupun di
pusat jagaan kanak-kanak. Sehubungan dengan kaedah ini, diharapkan ia
memberikan impak positif bagi menambahkan juga strategi pengajaran pendidikan
awal kanak-kanak yang sangat mencabar pada zaman teknologi kini. Selain
itu,kaedah ini juga diharapkan boleh memudahkan pihak ibu bapa dan guru yang
sentiasa sibuk dengan kerjaya masing-masing , tetapi mahukan yang terbaik untuk
pendidikan anak-anak mereka. Sememangnya corak pendidikan untuk kanak-kanak
generasi masa kini perlu dididik mengikut corak zaman mereka kini.Tanpa
teknologi seperti lakonan interaktif sebagai pemangkin pembelajaran,proses
pembelajaran literasi awal lambat menampakkan keberkesanannya dikekang oleh
peredaran masa yang berubah pantas.
ABSTRACT
This conceptual paper discusses
about elements of action interactive as a way of learning and their effect in
enhancing the children’s language development and early literacy. This method
could be implement in teacher’s lesson and learning in school, preschool,
kidergarden,nursery and also child care. Therefore,through this methode,we
really hope it give a positive impact in increasing the learning strategies of
early childhood education which so technologically advance nowdays. Other then that, we hope that this
method may helping parents and teachers who always busy with their profesion ,
but still want the best education for their children. Perhaps education pattern
of children nowdays should follow with their pattern of their growth .Without
teknology like interactive act as enhancers of learning, togather the learning
process will slow effectiveness causing by time limitation.
PENGENALAN
Sejajar dengan peredaran masa,
kebanyakkan kanak-kanak kini gemar bermain dengan aktif di dalam persekitaran
yang dicipta melalui teknologi digital seperti permainan komputer, telefon
bimbit, televisyen dan sebagainya. Kajian-kajian banyak menunjukkan bahawa
penggunaan multimedia interaktif ini lebih menarik minat untuk kanak-kanak
belajar. Noor Aini Ahmad (2012). Penggunaan gambar, animasi dan bunyi boleh
membantu kanak-kanak belajar dengan lebih seronok dan mendapat pengetahuan yang
baru dengan dengan lebih mudah. Sehubungan itu, pendekatan, strategi dan kaedah
yang lebih kreatif perlu dittitik beratkan dalam menjamin perkembangan literasi
kanak-kanak.
Melalui
kecanggihan teknologi pendidikan pada masa kini, pelbagai kaedah
pembelajaran dan pengajaran di inovasikan oleh guru dan pengamal pendidikan
dalam meningkatkan kualiti pembelajaran terutamanya pembelajaran pendidikan
awal kanak-kanak. Lakonan interaktif misalnya merupakan salah satu kaedah
pembelajaran yang sudah lama dipraktikkan di dalam sistem pendidikan luar
negara
Kepelbagaian
kaedah penyampaian pengajaran merupakan komponen yang penting dalam
memotivasikan minat kanak-kanak (Moores,1987). Menurut Zamri & Mohamed Amin
(2008), multimedia mampu menyampaiakan sesuatu maklumat dengan tepat, cepat,
dan boleh dijadikan sebgai daya penarik bagi mewujudkan suasana pembelajaran
yang menyeronokkan. Selaras dengan perubahan semasa, pembelajaran secara
interaktif perlu diperluas dari awal kanak-kanak lagi supaya kanak-kanak ini
mendapat pendidikan yang berkualiti.
PERNYATAAN
MASALAH
Membaca dan menulis
merupakan satu isu yang sering diperkatakan dan dibincangkan oleh seluruh
masyarakat. Ini kerana kemahiran membaca dan menulis merupakan aspek yang
sangat penting dalam pencapaian akademik kanak-kanak. Menurut Khairul Bariyah,
Siti Nazuwah, Zaleha Damanhuri (2010), kanak-kanak yang berumur 5 hingga 6
tahun dan telah memasuki alam persekolahan, mereka sudah mampu mengenal huruf,
mampu untuk membaca suku kata yang mudah, mampu mngikut arahan tertentu dan
mampu membezakan bunyi-bunyi.
Koh
Soo Ling (2006), menyatakan stastistik ada menunjukkan bahawa 40 % daripada
469,038 murid tahun satu bermasalah dalam membaca dan menulis. Murid-murid yang
buta huruf semasa darjah satu berkemungkinan mengalami masalah yang sama
sepanjang sesi persekolahan. Lantaran ini, pelbagai iniasiatif diambil oleh
pelbagai pihak dalam menangani masalah buta huruf dikalangan kanak-kanak ini
dari awal lagi. Pelbagai penambahbaikan dilaksanakan dari segi pengajaran dan
pengajaran guru, penggunaan bahan bantu mengajar, penambahbaikan kurikulum di
peringkat prasekolah dan sebagainya di jalankan bagi membenteras masalah ini
sekaligus melahirkan kanak-kanak yang sifar LINUS.
Moyles (2005), bermain adalah
pengalaman pengajaran dan
pembelajaran yang terbaik
dan menjadi keutamaan dalam pendidikan awal kanak-kanak Menurut Ornstein dan Hunkins (2004),
pembelajaran tidak boleh
dipisahkan dengan kehidupan
seharian kanak-kanak, malah
pembelajaran mestilah berdasarkan keperluan
dan minat kanak-kanak. Jesteru
itu, bagi merealisasikan matlamat tersebut, Kurikulum Standard
Prasekolah Kebangsaan (KSPK), mengatakan bahawa pengajaran dan
pembelajaran perlu dilakukan mengikut
minat murid serta
belajar sambil bermain.
Melalui kaedah pembelajaran tersebut, didapati kanak-kanak
belajar bersosial dan menjumpai perbagai literasi bahasa yang membantu
perkembangan pendidikan mereka.
OBJEKTIF
PENULISAN
I)
Membincangkan
elemen-elemen lakonan interaktif dan ciri-cirinya mengikut kesesusaian
kanak-kanak diperingkat awal.
II)
Membincangkan
kesan-kesan lakonan interaktif terhadap perkembangan bahasa dan literasi
III)
Membincangkan peranan
ibu bapa dan guru dalam lakonan interaktif
DAPATAN
DAN PERBINCANGAN
Definisi
Lakonan Interaktif
Menurut Suppiah Nachiappan (2015),
lakonan ini sering digunakan dalam kaedah komunikatif dan kaedah berasaskan
pendekatan induktif, iaitu kaedah terus elektif dan audiolingual. Tujuan utamanya adalah untuk melatih kanak-kanak
menggunakan unsur bahasa, unsur paralinguistik (jeda, nada dan intonasi) dan
bukan linguistik (mimik muka, gerak tangan dan kepala) dengan berkesan dalam
sesuatu interaksi bahasa atau perbuatan.
Chen dan Ding
(2005), media interaktif merujuk kepada bahan digital seperti program perisian,
pemgaturcaraan televisyen, e-buku, internet dan lain-lain. Media pembelajaran
interaktif merupakan suatu sistem penyampaian pengajaran yang memaparkan video
rakaman dengan pengendalian komputer kepada penonton yang tidak hanya mendengar
video dan suara, tetapi memberikan respon yang aktif. Lakonan interaktif ini memiliki unsur
audio-visual.
Pembelajaran
interaktif ialah ungkapan yang digunakan untuk menghuraika saling berhubung
antara satu sama lain. Kecepatan urutan media dikawal oleh individu itu atau
dikendalikan oleh komponen media program tersebut. Seperti bertentangan dengan
maklumat yang diperhatikan secara pasif, seperti mana yang berlaku dalam
pembelajaran media tradisional, pebelajaran interaktif ini menghasilkan
pengajaran yang berkesan. Interaktif
ialah rancangan di sebalik sesuatu program multimedia itu sendiri,
Interaktif membolehkan seseorang mengekses berbagai bentuk media dalam satu
program multimedia sehingga memberi kepuasann kepada pengguna (Hajah Ramlah,
Shahada Usof, Omar Hisyam, 2013).
Konsep interaktif
dalam multimedia dikatakan mampu
mengatasi batasan-batasan yang
terdapat dalam kaedah pengajaran
dan pembelajaran secara
tradisional di mana
suasana pembelajaran secara konvensional tidak menyediakan peluang
kepada pelajar untuk melibatkan diri secara aktif dalam proses pembelajaran
dalam kelas (Ab Aziz et al., 2005).
Gabungan komponen-komponen yang
menghasilkan multimedia
interaktif, lakonan interaktif adalah salah satu komponen penting dalam
multimedia bagi tujuan proses pengajaran dan pembelajaran.
Teori-teori berkaitan lakonan
interaktif terhadap perkemnbangan bahasa dan komunikasi.
i)Teori
Nativis
Terdapat dua teori yang berkaitan
antaranya ialah teori Nativis dan teori
‘sokongan’ Vygotsky Bagi teori Nativis,
golongan Nativis percaya bahawa kanak-kanak menguasai bahasa secara semula jadi
tanpa perlu dilatih atau dipaksa. Hal yang demikian ini bermaksud kanak-kanak
akan menguasai bahasa seperti mereka menguasai kemahiran merangkak, kemudiannya
bertatih dan akhirnya berjalan. Bahasa dikuasai kerana bahasa memberikan makna
dan kemudahan berinteraksi dalam kehidupan kanak-kanak tersebut seperti
berjalan memberikan mereka kemudahan untuk mereka bergerak ke merata tempat.
Mereka tidak perlu diajar secara formal untuk menggunakan bahasa. Secara semula
jadinya mereka akan dapat melahirkan kata-kata dalam bahasa ibunda apabila
telah tiba pada sesuatu usia yang tertentu.
Ahli teori
Nativis juga menegaskan bahawa penguasaan bahasa adalah satu proses sosial yang
dilakukan oleh manusia. Manusia
berinteraksi antara satu sama lain bagi memudahkan mereka menjalani kehidupan.
Dalam keadaan normal, seseorang kanak-kanak akan dapat menguasai tatabahasa
asas bahasa ibundanya sebelum mencapai ulang tahun kelahirannya yang kelima.
Ketika dalam usia kanak-kanak tersebut memasuki kelas Tadika dan Tahap Satu
persekolahan, mereka telah mempunyai asas bahasa yang kukuh.
Menurut ahli
teori Nativis ini lagi penguasaan bahasa ialah satu proses berterusan dan tidak
ada batasannya. Setiap waktu manusia akan terus mempelajari aspek bahasa yang
baharu menerusi interaksi dan pengalaman yang mereka lalui. Oleh itu bahasa
akan terus berkembang mengikuti perkembangan hidup masyarakat yang
menggunakannnya.
ii) Teori Pendekatan Sosiobudaya
Seterusnya ialah tokoh bahasa yang berasal dari Russia ialah Lev
Semanovich Vygotsky ( 1896-1934). Vygotsky ini percaya bahawa kanak-kanak akan
dapat memikul beban menguasai kemahiran berbahasa dengan bantuan orang dewasa (
Mahzan Arshad & Wu Hseuh Chen, 2009). Oleh yang demikian, kanak-kanak perlu
mendapat pendedahan yang kaya dengan aktiviti berbahasa bagi menguasai sesuatu
bahasa dengan baik. Konsep ini menegaskan bagaimana seseorang kanak-kanak dapat
meningkatkan penguasaan bahasa mereka menerusi pembelajaran, bukan menerusi
proses semula jadi semata-mata. Konsep ini juga menegaskan bagi memperkayakan
keupayaan bahasa kanak-kanak, mereka perlu mendapat banyak pendedahan dan
latihan yang berterusan dan bermakna.
Seterusnya ialah
konsep ‘ sokongan ‘ Vygotsky. Kanak-kanak mempelajari bahasa secara meniru atau
mengulangi apa yang didengar atau dialaminya sepanjang hayatnya. Konsep “
sokongan ” yang disarankan oleh Vygotsky ialah satu konsep yang menegaskan
bahawa kanak-kanak perlu menerima sokongan daripada orang dewasa bagi menguasai
kemahiran asas berbahasa. Apabila mereka telah mempunyai asas bahasa yang kukuh
ini, maka sokongan tersebut secara beransur-ansur akan dilepaskan
Teori beliau
mengutamakan interaksi sosial antara kanak-kanak dengan orang dewasa dalam pembentukkan
kognitif kanak-kanak. Pengetahuan kanak-kanak bertambah, hasil daripada
interaksinya dengan persekitaran sosial melalui aktiviti berikut. Pertuturan
persendirian adalah cara kanak-kanak berfikir berkenaan tingkah lakunya, iaitu
secara bercakap pada diri sendiri, semasa melakukan sesuatu aktiviti
pembelajaran. Contohnya, kanak-kanak mengarah sendiri ( melalui pertuturan
sendiri) dalam menyempurnakan permainan teka-teki atau puzzle daripada cerita Dora the explorer, Barney and Friend, Sesame
Streets dan sebagainya. Kanak-kanak melatihkan kemahiran mereka melalui
permainan olok-olok. Permainan tersebut adalah satu konteks sosial yang
membantu perkembangan kognitif kanak-kanak.
Kerangkaan dalam
usaha mengajar kanak-kanak, kualiti bimbingan atau sokongan yang diberikan pada
sesuatu sesi pembelajaran berubah-ubah berdasarkan kebolehan semasa sesesorang
kanak-kanak menyelesaikan sesuatu masalah pembelajaran. Membina kemahiran
kanak-kanak disamakan dengan aktiviti membina rumah. Bagi membina rumah yang
rumit, kerangkaan yang rumit dan terperinci diperlukan. Kerangkaan dalam
konteks pengajaran adalah sama dengan langkah kecil melalui aktiviti pengajaran
yang disusun daripada yang termudah sehingga dalam usaha membina sesuatu kemahiran kanak-kanak.
Pengajaran
timbal balik berlaku dalam satu kumpulan yang terdiri daripada seorang guru dan
beberapa orang kanak-kanak. Pengajaran ini berlaku apabila ahli dalam kumpulan
tersebut berbincang berkenaan satu topik pelajaran dengan menggunakan empat
strategi pemikiran kognitif iaitu menyoal, merumus, menjelaskan dan meramalkan.
Pembelajaran bekerjasama berlaku dalam satu kumpulan yang terdiri daripada
kanak-kanak yang mempunyai pelbagai bakat dan kebolehan. Kanak-kanak tersebut
akan bekerjasama mencapai satu matlamat disamping meningkatkan peluang belajar
mereka.
Dalam proses
pembelajaran, terdapat beberapa perkara yang tidak boleh dilakukan sendiri oleh
kanak-kanak. Mereka hanya dapat disempurnakan aktiviti tersebut dengan bantuan
orang dewasa atau pun rakan sebaya yang lebih mahir. Menurut Vygotsky, proses
pembelajaran ini telah dijalankan dalam kemampuan semasa, iaitu kawasan
perkembangan terdekat kanak-kanak tersebut. Kawasan perekembangan terdekat
membenarkan kanak-kanak mengalami pembelajaran baru yang tidak mungkin tercapai
tanpa bantuan daripada orang yang lebih mahir.
Ciri-ciri
pemilihan lakonan interaktif mengikut kesesuaian kanak-kanak diperingkat awal.
Ciri-ciri pemilihan lakonan
interaktif menikut kesesuaian kanak-kanak di peringkat awal adalah kesesuaian
umur dengan kemahiran yang diprogramkan dalam lakonan interaktif, kawalan
kanak-kanak, terbuka, rentak dan pergerakan, perwakilan objek konkrit dan
menarik, bunyi yang menarik, fleksibel, maklumat balas dan penguasaan
pengendalian. Pertama adalah kesesuaian umur dengan kemahiran yang diprogramkan
dalam lakonan interaktif. Pastikan ia mempunyai pelbagai tahap supaya
kanak-kanak dapat memilih tahap yang lebih rendah sekiranya mereka kurang
mahir, dan memilih tahap yang lebih tinggi apabila kemahiran sudah meningkat.
Rancangan lakonan interaktif yang hanya satu tahap cepat membosankan
kanak-kanak walaupun umur yang dinyatakan sesuai, mungkin ia terlalu mudah
ataupun sukar padanya ini dapat menghalang minat kanak-kanak.
Seterusnya
kawalan kanak-kanak, programnya menggalakkan kanak-kanak memilih program dan
aktiviti yang diminati serta dapat meneroka dengan bebas. Kanak-kanak dapat
menamatkan penggunaannya atau menukar aktiviti pada bila-bila masa sahaja.
Terbuka lakonan interaktif yang baik secara aktif menggalakkan kanak-kanak
meneroka. Tujuannya untuk belajar melalui proses daripada hasil akhir dan
jawapan yang betul. Ia juga membenarkan kanak-kanak kreatif dan dapat
menyelesaikan masalah. Rentak ataupun pergerakan dalam sesuatu program
hendaklah dikawal oleh ibu bapa atau guru mengikut kebolehan kanak-kanak.
Seterusnya perwakilan objek konkrit dan menarik.
Lakonan interaktif yang menggunakan ikon bergambar yang jelas dan mudah
difahami oleh kanak-kanak. Ikon tersebut hendaklah dapat memberi maklumat dan
arahan yang senang difahami oleh kanak-kanak. Dengan adanya ikon tersebut, ia
dapat membantu kanak-kanak berfikir secara konkrit dan dapat membuat aktiviti
secara perseorangan. Ikon dalam lakonan interaktif untuk kanak-kanak hendaklah
berwarna asas seperti merah, biru ataupun hijau primer dan berbentuk mudah.
Pergerakan atau animasi watak, gambar dan perkataan juga dapat menambah tarikan
kepada kanak-kanak.
Selain itu,
bunyi yang menarik, pergerakan yang diiringi dengan bunyi yang menarik.
Sekirannya bunyi tersebut suara, ianya haruslah mengandungi suara yang jelas,
semula jadi dan perkataan senang difahami. Sekiranya bunyi berbentuk muzik
haruslah mengandungi muzik yang mudah dan ceria. Fleksibel program yang baik
memberi ruang kepada kanak-kanak belajar dengan pelbagai stail pembelajaran
iaitu tahap kerumitan bagi menyesuaikan matlamat guru dan kebolehan
kanak-kanak. Maklumat balas bagi lakonan interaktif yang berkesan hendaklah
memberi maklum balas terhadap tindakan yang dilakukan oleh kanak-kanak. Maklum
balas mungkin merupakan yang positif ( bila berjaya) ataupun neutral ( seperti “cuba lagi”). Yang
penting maklum balas tersebut memberi panduan yang membantu kanak-kanak
mengambil tindakan yang seterusnya dan membolehkan kanak-kanak meningkatkan
kemahirannya. Penguasaan pengendalian lakonan interaktif yang berkesan untuk
pembelajaran kanak-kanak membolehkan mereka mengendalikan tanpa banyak bantuan
ataupun penyeliaan daripada orang dewasa dengan jayanya.
Elemen-elemen
lakonan interaktif
i)Teks
Elemen ini merupakam elemen asas
dalam menyampaikan maklumat.Merupakan satu bentuk tulisan yang memberikan
maksud penyampaian dan menghubungkan perkataan menjadi ayat untuk disebut si
pelakon.Ia berupaya memberikan penekanan dalam isi kandungan yang disampaikan
dan berupaya memberi daya tarikan dalam penyampaian maklumat.
ii) Grafik
Merupakan penekanan secara visual
terhadap sesuatu persembahan maklumat .Penggunaan simbol-simbol grafik yang menarik
,bukan sahaja membantu kanak-kanak mengingat malah menyokong pemahaman mereka(
Valiquette,Sutton dan Ska ,2010) .Grafik yang menarik misalnya iklan-iklan
kartun di television pun boleh diingati kanak-kanak apabila ia diulang beberapa
kali di kaca television.Ini memberikan cara mudah membantu kanak-kanak
mengingat.Grafik ini sememangnya membantu menyampaikan maklumat yang hendak
disampaikan maka objektif pembelajaran akan juga mudah tercapai kerana kaedah
penyampaian maklumat begini begitu
menarik minat kanak-kanak.
iii)Audio
Merupakan satu komukasi yang
menyampaikan maklumat melalui deria pendengaran melalui penyampaian suara latar
kepada para pendengar.Ia merupakan alat perhubungan antara grafik da audio
kepada penonton lakonan interaktif. Komunikasi merujuk pada pemindahan maklumat daripada seseorang kepada orang lain
yang biasanya melalui pertuturan,lisan dan tulisan(Mukherji & O’Dhea, 2000)
iv) Video
Merupakan gabungan semua elemen
teks,grafik dan audio di dalam sesuatu persembahan hidup yang menarik ditambah
dengan grafik yang berwarna-warni. Komunikasi melalui perhubungan media ini
terhadap penonton meningkatkan daya dan kemahiran mendengar dan melihat. Ini kerana komunikasi bergantung pada kesesuaian
penggunaan komunikasi bukan lisan(mata.tangan,ekspresi muka, dan bahasa badan),
kemahiran mendengar,kemahiran turn-taking dan tujuan bahasa( Mukherji & O
‘Dhea, 2000). Disebabkan itu terdapat juga video yang tidak memberikan suara
pelakonnya tetapi sekadar pergerakan tubuh badan,mimik muka di dalam
penceritaan.
Kaedah
lakonan interaktif
i) Memilih perisian komputer
Perisian komputer menjadikan hardware berguna. Arahan dalam program
membolehkan pengguna bermain permainan, menaip cerita, mencipta kreativiti dan
membuat muzik. Terdapat pelbagai perisian untuk merangsang perkembangan
kanak-kanak. Antaranya perisian berunsurkan pendidikan (educational software), perisian berbentuk rujukan, perisian untuk
menulis, menulis, membentuk bunyi, perisian berbentuk permainan dan sebagainya.
Bagi perisian berunsurkan pendidikan ( educational
software) terdapat dua jenis perisian berunsurkan pendidikan iaitu perisian
yang memberi peluang untuk kanak-kanak mendapat pengetahuan dan mengukuhkan
pengetahuannya melalui ulangan dan latihan. Perisian yang berciri tutorial,
memberi pemahaman mendalam serta penguasaan maklumat dalam satu bidang atau
mata pelajaran. Perisian jenis ini dapat memenuhi perkembangan yang hendak
dicapai dari semua peringkat umur bermula daripada kanak-kanak parsekolah
sehinggalah ke peringkat pengajian tinggi. Contoh perisian yang sesuai dengan
kanak-kanak prasekolah bagi meningkatkan pemahaman terhadap matematik antaranya
adalah Let’s learn shape and color with
Prof.Rom ; Hello Kitty, Fisher Price Ready to Preschool, Math Studio Station dan
lain-lain.
Perisian
berbentuk rujukan, seperti Encarta
yang member maklumat mengikut keperluan dan minat membaca kanak-kanak. Perisian
untuk menulis, melukis dan membentuk bunyi ataupun muzik boleh digunakan oleh
kanak-kanak untuk mencatat idea dan menlengkapkan hasil kerja mereka.
Seterusnya perisian berbentuk permainan untuk pilihan kanak-kanak iaitu
permainan bergerak atau action games
seperti Dora the explorer, Harry Potter
dan Herc’s Adventure berasaskan watak yang digemari oleh kanak-kanak bagi
menggalakkan penglibatan kanak-kanak dalam aktiviti lakonan interaktif melalui
komputer. Permainan arcade seperti
permainan pin ball ataupun brick yang dapat meningkatkan kawalan
motor iaitu koordinasi mata dengan jari ketika menggunakan joystick, tetikus
ataupun papan kekunci. Seterusnya permainan stimulasi seperti Sim City, Sim Island, Theme Hospital, Black
and White yang menggambarkan keadaan apabila terjadi sesuatu, misalnya apa
yang akan berlaku sekirannya terdapat terlalu ramai penduduk dala sesuatu
Bandar dalam permainan Sim City
ataupun kesan buruk daripada kelakuan “jahat” dalam Black and White.
Permainan
adventure seperti Dora the explorer, Dr Brain, dan King’s
Quest yang melatih kebolehan kanak-kanak membayang dan menyelesaikan
sesuatu masalah. Permainan puzzle
ataupun board seperti permainan kad
ataupun catur yang dapat digunakan bagi meningkatkan ingatan kanak-kanak
melalui mencari pasangan kad. Permainan berperanan, RPG atau role play games seperti Baldur’s Gate member kanak-kanak peluang
untuk membayangkan fikiran dan tindak balas orang lain. Permainan ini dapat
mengembangkan perspektif dan nilai kanak-kanak dengan membezakan antara
pandangan sendiri dengan pandangan orang lain dan membezakan sesuatu tingkah
laku yang membawa kesan yang baik atau jahat. Permainan strategi seperti Age of
Wonders, Warcraff dapat digunakan untuk meningkatkan kemahiran berfikir,
merancang dan membuat keputusan.
ii)Menggunakan Teknologi Interaktif.
1) Televisyen
2)
Video
game
3)
Komputer dan jaringan
internet.
Contoh
tontonan rancangan lakonan interaktif dalam televisyen.
 |
Tajuk
rancangan : Dora the explorer
Genre:
pengembaraan kanak-kanak
Dicipta
oleh : Chris Gifford
Berakhir
tema pelbagai tema penutup
Negara
asal Amerika Syarikat
Bahasa
asal Bahasa Inggeris (s)
Sepanyol
(Mengajar Spanish)
|
Dora
Explorer adalah rancangan televisyen kanak-kanak yang
menyumbang banyak nilai pendidikan dalam hal perkara yang berbeza. Program ini
menggalakkan kanak- kanak celik dalam cara yang berbeza. Penggunaan pengulangan
dan hafalan hafalan membantu dengan literasi kerana ia meminta kanak-kanak
untuk berkali-kali mengaitkan perkataan atau frasa dengan apa yang mereka lihat
berlaku di acara itu. Juga, lagu-lagu, teka-teki, dan teka-teki yang digunakan
sepanjang persembahan menggalakkan celik kerana mereka menggunakan penyelesaian
masalah dan pengulangan untuk membantu mereka memahami apa yang berlaku dan
membenarkan mereka untuk mengingati lagu-lagu dan teka-teki dan mengaitkan lagu,
teka-teki dan teka-teki untuk kehidupan peribadi mereka. Mungkin bahagian yang
paling berpengaruh persembahan yang menggalakkan literasi adalah kualiti
interaktif persembahan. Beberapa kali setiap persembahan Dora meminta
kanak-kanak untuk memuat mengulangi sesuatu kembali kepada beliau atau hanya
untuk menjawab soalan yang dia meminta. Kualiti interaktif persembahan membantu
dengan literasi kerana ia memastikan kanak-kanak terlibat dalam persembahan dan
supaya mereka tidak hanya duduk memerhati. Mempunyai anak-anak bercakap dengan
Dora menyimpan otak mereka lebih terlibat dan menjadi bersedia untuk menjawab
soalan yang bermakna mereka lebih cenderung untuk menyerap maklumat dan
menyimpannya dalam fikiran mereka untuk digunakan di luar persembahan.
Selain itu,
program Dora Explorer adalah untuk
mengajar kanak-kanak bagaimana untuk memerhatikan keadaan dan masalah
menyelesaikan kerana mereka meneroka dengan Dora. Kanak-kanak belajar asas
perkataan English dan frasa. Mereka juga belajar kemahiran matematik, muzik,
dan koordinasi fizikal. Kanak-kanak diminta untuk mengambil bahagian secara
aktif dalam penerokaan melalui pergerakan fizikal dan lisan bertindak balas
kepada soalan yang ditanya semasa persembahan. Acara ini juga membantu
kanak-kanak belajar tentang meminta bantuan, berhenti untuk berfikir, dan
menggunakan apa yang mereka tahu untuk menyelesaikan masalah.
iii) Animasi
Kanak-kanak masa sekarang lebih
banyak menonton rancangan kartun di dalam bentuk animasi.Iaitu pergerakan
visual dan grafik berwarna warna tetapi tidak hidup secara realit. Ia berbentuk
kartun yang direka pelbagai rupa bagi menarik minat kanak-kanak menontonnya.
Animasi yang dihasilkan bukan pelakon realiti yang menunjukkan ciri-ciri
hidup,di mana sesuatu perbuatan yang tidak logik dan tidak masuk akal boleh
dilakonkan oleh pelakon tersebut. Animasi bukan sahaja meningkatkan kemahiran
mendengar dan melihat kanak-kanak namun meningkatkan daya imaginasi
kanak-kanak.Asalkan ia tidak melangkau batas budaya dan corak pendidikan
kanak-kanak konsep animasi ini boleh digunakan. Ini kerana terlalu banyak
program animasi di media sosial yang memaparkan banyak budaya luar juga.Maka
peranan ibu bapa amatlah penting dalam memantau pemilihan animasi ini semasa anak-anak
menontonnya.
Kualiti dalam Rancangan Lakonan Interaktif.
Menurut Buku Teresa M. McDevitt,
Jeanne Ellis Ormrod, Glenn Cupit, Margaret Chandler, Valerie Aloa “Child Development and Education”:
1) Berwarna-warni
dan bergerak (animasi)
2) Isi
kandungan rancangan dan permainan.
Rancangan televisyen yang mengandungi
nilai pendidikan yang mengajar kanak-kanak tentang tatabahasa, pengecaman
perkataan, pembacaan, sains dan penyelesaian masalah. Contohnya Dora the explorerr.
3) Komunikasi
dua-hala.
Rancangan atau program tersebut
bertanyakan soalan mengkehendaki kanak- kanak menjawab dan memberikan respon.
Kesan
lakonan interaktif sebagai alat ransangan pembelajaran
Terdapat pelbagai jenis lakonan
interaktif iaitu lakonan interaktif melalui komputer, televisyen dan video,
buku interaktif dan sebagainya. Penggunaan lakonan interaktif iaitu komputer
sebagai alat ransangan pengajaran dan pembelajaran ( P&P) di dalam kelas
adalah suatu inovasi baru dalam pendidikan awal kanak-kanak. Penggunaan komputer
dalam proses P&P juga sememangnya menjadi salah satu agenda penting dalam sistem
pendidikan kini bagi melahirkan generasi celik komputer. Aktiviti kanak-kanak
dengan menggunakan komputer kini diaplikasikan dalam Kurikulum Pendidikan
Prasekolah oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Penggunaan komputer di dalam
P&P memberi banyak faedah. Hasil penyelidikan lepas menunjukkan komputer
menyediakan peluang pembelajaran yang lebih berkesan kepada kanak-kanak.
Melalui komputer kanak-kanak mendapat berbagai-bagai pengalaman dengan meneroka
dan belajar melalui pelbagai perisian yang terdapat di pasaran masa kini. Di
samping itu, pembelajaran berbantu komputer dapat memenuhi keperluan kanak-kanak
yang mempunyai stail pembelajaran dan kemahuan tersendiri.
Melalui
penggunaan komputer, kanak-kanak diberi kebebasan membuat pilihan dari segi
jenis dan tahap pembelajaran yang mereka ingin ikuti. Mereka juga dapat
meneruskan pembelajaran yang lebih lanjut dan mendalam, bergantung pada reaksi
mereka kepada sesuatu perisian komputer. Sepanjang proses pembelajaran berbantu
komputer, kanak-kanak dibenarkan belajar dalam suasana yang selesa, tanpa rasa
malu dan bersalah. Kajian Clements ( 1987) serta Hough dan Ellis (1997)
menunjukkan bahawa melalui penggunaan komputer, kanak-kanak dapat menulis dan
menghasilkan sesuatu yang kreatif, mengurangkan kebimbingan apabila melakukan
kesilapan, kepuasan dan keyakinan dengan tulisan mereka kerana teks mereka
kelihatan lebih baik, mengurangkan masalah menulis atas sebab kawalan motor,
kemudahan untuk menyemak hasil kerja mereka, meneruskan sesuatu kerja kerana
mereka tahu bahawa mereka akan diberitahu cara untuk meneruskan kerja.
Kanak-kanak terdorong untuk belajar dengan penggunaan komputer kerana maklum
balas yang diberi oleh komputer berbentuk (i) nasihat yang neutral serta member
jawapan yang betul ataupun dengan kenyataan
“cuba lagi”, “try again” yang
terdapat dalam cerita Dora the explorer
apabila mereka melakukan kesalahan, dan (ii) galakan positif seperti perkataan
“menakjubkan” ataupun markah yang tinggi
dan kebenaran bergerak ke tahap yang lebih mencabar ketika berjaya.
Seterusnya
lakonan interaktif melalui televisyen dan video. Televisyen boleh memberi
pendidikan. Rancangan kanak-kanak yang ditayangkan membantu mengajar mereka
membaca, mengira dan memperkenalkan mereka kepada idea-idea imaginatif dan
pengalaman. Walau bagaimanapun, kalau dulu rancangan kanak-kanak hanya
mendedahkan mereka kepada televisyen untuk jangka masa pendek, tetapi kini
dengan kemajuan teknologi, misalnya lebih banyak rangkaian, televisyen kabel
dan terutama sekali video, kanak-kanak menghabiskan banyak masa menonton televisyen.
Ibu bapa mungkin berpendapat bahawa televisyen boleh merangsangkan daya
imaginasi kerana kanak-kanak kerap kali melakonkan watak kegemaran mereka.
Seperti kanak-kanak, tentunya kita semua suka meniru watak kegemaran kita,
tetapi jika dirangsangkan dalam cara yang lebih aktif, misalnya dari segi
berpakaian, kanak-kanak memang bijak mencipta watak mereka sendiri. Televisyen
menerbitkan kemalasan imaginatif kerana ia memainkan fungsi ciptaan imaginatif.
Kadang-kadang
televisyen memberikan pengalaman imaginatif yang bernilai kepada anak anda
kerana mereka boleh belajar konsep-konsep baru, seperti memberitahu masa, dan
berasa seronok melakukannya. Ia merupakan satu sumber maklumat kepada anak
anda. Namun begitu, para pakar berpendapat bahawa menonton televisyen satu jam
sehari sudah cukup untuk kanak-kanak kecil. Jika tidak, masa yang sepatutnya
digunakan untuk permainan aktif, membuat penemuan dan perhubungan akan hilang
dan boleh menghadkan perkembangan anak anda sepenuhnya.
Kesan
lakonan interaktif terhadap perkembangan sosioemosi ,kognitif dan fizikal.
Pengajaran dan pembelajaran
berbantukan lakonan interaktif dapat memenuhi aspek-aspek perkembangan
sosioemosi, perkembangan kognitf dan perkembangan fizikal. Perkembangan
sosioemosi dapat memupuk semangat kerjasama apabila aktiviti dijalankan secara
pasangan ataupun kumpulan, memupuk sifat tanggungjawab pada tugas yang diberi,
berasa seronok dan bangga dengan hasil kerja yang dilakukan.
Seterusnya
perkembangan kognitif iaitu mengenal pasti dan mengasingkan objek mengikut
ciri-ciri seperti warna, bentuk dan saiz melalui program pengasingan, menyusun
dan mengatur mengikut saiz dan corak, membentuk kemahiran awal bacaan seperti,
apa akan terjadi apabila kekunci ditekan dan maklum balas berlaku sepanjang
program, memperluaskan kreativti seperti menjalankan program yang menggalakkan
penerokaan ataupun program membentuk grafik yang mudah.
Kesannya
terhadap perkembangan fizikal pula, ia boleh membentuk kemahiran motor halus
kanak-kanak melalui aktiviti memasukkan cakera ataupun disket ke dalam pemacu
ataupun menekan butang tetikus dan menggunakan papan kekunci, meningkatkan
koordinasi mata dan tangan apabila kanak-kanak membawa kursor ke tempat yang
dipilh di atas skrin, memperbaiki kemahiran penglihatan apabila kanak-kanak
mengesan pergerakan kursor di atas skrin.
Kesan
lakonan interaktif terhadap perkembangan bahasa dan literasi
Menurut (Zainiah & Juppri ,
2014) ,antara komponen literasi awal ialah kesedaran fonologi( Gonemik dan fonetik) .Melalui
lakonan interaktif yang boleh diulang tayang berkali-kali mampu membantu
meningkatkan perkembangan literasi awal dan bahasa kanak-kanak apabila mereka
boleh mengikut bunyi-bunyi yang dibuat menjadi perkataan bermakna.
Perkembangan
fonologikal merupakan komponen perkembangan bahasa yang berkaitan dengan
pemahaman dan pengeluaran bunyi-bunyi bahasa pertuturan(Rohani , 2001).
Diharapkan dengan kaedah lakonan interaktif ini membolehkan perkembangan
fonoligikal kanak-kanak bertambah seiring perkembangan literasi awal
mereka.Interaktif antara kanak-kanak dan orang dewasa adalah faktor kunci di dalam peningkatan
penglibatan pelajar dan kesannya,bahasa dan komunikasi dua hala adalah dasar
utama literasi awal ,Tickell , C.(2001).
Bunyi atau
persoalan yang berulang di dalam lakonan interaktif di dalam program Dora the Explorer misalnya yang
diutarakan kepada penontin dapat membuatkan kanak-kanak terikut-ikut bunyi yang
disampaikan secara langsung menjawab pertanyaan pelakon. Ini meningkatkan
komunikasi dua hala dan pertuturan mereka kerana kanak-kanak ;
i)dapat mendengar deretan
bunyi-bunyi bahasa.
ii)dapat memahami tekanan
bunyi-bunyi bahasa sama ada lembut atau keras sesuatu ucapan.
iii) Menilai intonasi bunyi-bunyi
naik turun sesuatu bahasa dengan kosa kata
dan tatabahasa yang betul .
iv) bertindak terhadap bunyi-bunyi
bahasa yang melambangkan emosi,marah sedih,gembira dan sebagainya .
Peranan
ibu bapa
Bagi
peranan ibu bapa, mereka perlu memantau segala aktiviti kanak-kanak di rumah
kerana tanpa pengawasan yang rapi di peringkat awal ini, kanak-kanak akan mudah
terpesong dengan ajaran yang tidak sepatutnya di laman sosial media ini
seterusnya meningkatkan risiko masalah sosial di kalangan kanak-kanak dan
remaja. Penggunaan media di rumah harus dihadkan oleh ibu-bapa mengikut
keperluan kanak-kanak itu sendiri hanya untuk pembelajaran dan pengajaran
supaya nilai-nilai yang baik dapat diserapkan dalam diri kanak-kanak tersebut. Sebagai
contoh Dora
the explorerr karena saya rasa konsep dan penyajiannya cukup menarik
dilihat dari bagaimana Dora dan Boat aktif mengajak anak untuk ikut serta
menjawab pertanyaan, mengulang dialog, menari atau bernyanyi sehingga membuat
anak mudah mengingat dan lebih mudah juga untuk mempelajari sesuatu. Selain itu
ibu bapa dapat meningkatkan penguasaan bahasa inggeris kanak-kanak melalui cerita-cerita
daripada lakonan interaktif melalui komputer,televisyen, video dan dan
sebagainya.
Peranan guru
Peranan
guru-guru juga sangat penting dalam pembelajaran kanak-kanak itu tidak akan
sempurna tanpa guru-guru yang mengajar mereka. Tenaga pengajar perlu memberi
komitmen dan kerjasama dengan memaksimumkan penggunaan multimedia sebagai alat
bantu mengajar di dalam setiap subjek yang diajarnya. Para guru perlu
memahirkan diri dengan teknologi ini agar proses pengajaran dan pembelajaran
dapat berjalan dengan lancar dan pelajar-pelajar dapat menerima ilmu daripada
guru dengan mudah. secara tidak langsung untuk memahirkan guru-guru menggunakan
pelbagai alat berasakan teknologi yang lebih canggih dan menarik kepada
murid-murid. Daya menarik melalui animasi dan multimedia interaktif boleh
menarik minat kanak-kanak dan memikat mereka untuk kekal dan bertumpu mengikuti
persembahan guru dalam proses penyampaian ilmu dan maklumat kepada mereka.
RUMUSAN
Secara rumusannya kita dapat
membincangkan bahawa melalui perdengaran, pertuturan,komikasi berkesan dan
visualisasi boleh meningkatkan perkembangan menyeluruh kanak-kanak terutama
perkembangan bahasa dan literasi awal. Kaedah lakonan interaktif melalui
pemilihan perisisan,pemilihan rancangan dan penggunaan media teknologi
sebenarnya mengikut arus perkembangan dan corak pendidikan kanak-kanak pada
masa ini. Kaedah lakonan yang betul apabila digunakan pada masa yang betul sememangnya boleh meningkatkan kesan
perkembangan bahasa dan literasi awal pada tahap yang memuaskan pelbagai pihak
terutama ibu bapa yang mahukan perkembangan bahasa anak mereka berkembang mengikut umur yang
sepatutnya. Walau bagaimana pun peranan ibu bapa dan guru penting bagi menyokong
kaedah ini kerana tanpa pihak seperti ini, kaedah lakonan interaktif ini kurang
mendatangkan impak positif kepada kanak-kanak kelak.
RUJUKAN
Azizah Lebai Nordin, Zainun Ishak
( 2001 ), Pendidikan Pra Sekolah untuk Guru.
Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd
Azizah
Lebai Nordin. (2002). Pendidikan Awal
Kanak-kanak: Teori dan Amali. Kuala Lumpur:
Penerbit Universiti Malaya.
Azizah
Lebai Nordin & Zainun Ishak. (2005). Pendidikan
Prasekolah untuk Guru. Kuala Lumpur:
Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Aziz, S., Loh S. K., Maseran, H., M
Yunus, A. S., A. Wahab, Z. & Sulaiman, Z. A. (2005).
Penggunaan Flash
Dalam Pembangunan Koswer
Fizik Gelombang Dalam
Persekitaran Internet. Prosiding-
ICT Pendidikan Malaysia 2005.
Brewer,
J.A. (1992). Introduction to early
childhood education: preschool through
primary grades. Boston: Allyn and Bacon.
Chen, P., & Ding, W. (2005). Knowledge Management for Agent- Based Training System.
In Lin, F. O. Designing Distributed
Learning Environment with Intelligent Software Agents (pp 147-148). USA: Information Science
Publishing.
Dr Shahizan Hasan, Ahmad Shahabudin
Che Noh ( 2006), Panduan merancang
aktiviti
prasekolah.
PTS Professional Publishing Sdn Bhd
Dr Rohani Abdullah, Nani Menon
& Mohd. Sharani Ahamd ( 2004), Panduan
Kurikulum
Prasekolah.
PTS Publications & Distributor Sdn Bhd
Dr Shahizan Hasan, Ahmad Shahabudin
Che Noh ( 2006), Panduan merancang
aktiviti
prasekolah.
PTS Professional Publishing Sdn Bhd
Jalongo,M.R.,
& Isenberg, J. P.(1997) Creative
expression and play in early
childhood.(2nd
Ed.) New Jersey: Merill.
Johnson, J. e.,
Christie J.F. dan Wardle, F., 2005. Play,
Development and Early Eduacation.
Pearson. Boston.
Koh Soo Ling
(2006), Write From the start, News Straits Time Press. Diperolehi Mei 10, 2009
daripada
http://archives.emedia.com.my
Mahzah Arshad (2012), Pendidikan Literasi Awal Kanak-kanak Teori
dan Amali. Universiti
Pendidikan
Sultan Idris, Tanjong Malim
Mukherji, P. & O’Dea, T.
(2000). Understanding children language
and literacy. United
Kingdom:
Standley Thrones.
Rohani Abdullah.(2001) Perkembangan kanak-kanak ;Penilaian secara
portfolio. Serdang
Selangor,Penerbit
Universiti Putera Malaysia
Tickell, C. (2001) The Early Years:
Foundation for life and Learning.An independent stage to the
Majestry’s
Government.
Valiquette, C.,Sutton , A., dan
Ska, B 2010. A graphic symbol tool for
the evaluation of
communication
,satisfaction and priorities of individual with intellectual disability.
Sagepub.
Co.Uk/Journalspermission .Nov 26(3)
303-319
Zainiah binti Mohamed Isa &
Juppri bin Bacotang (2014) Kemahiran Literasi Awal bagi Kanak-
kanak
Taska . Seminar kebangsaan pendidikan
awal kanak-kanak .
Comments
Post a Comment